Cầu dao tự động là gì? Bạn có biết vì sao cầu dao tự động lại quan trọng cho hệ thống điện không? Hãy cùng khám phá cấu tạo, nguyên lý và các loại cầu dao tự động khác nhau qua bài viết sau đây nhé.
1. Cầu dao tự động là gì?
Cầu dao tự động là gì? Cầu dao tự động hay còn được gọi là Aptomat hoặc CB, là một thiết bị điện dùng để ngắt mạch điện và dò tìm những dòng điện bị lỗi.
Cầu dao tự động có tác dụng bảo vệ mạch điện khi quá tải hoặc ngắn mạch, giúp phát hiện dòng điện sự cố và ngắt mạch điện. Cầu dao tự động cũng có thể chống rò điện đất và chống sấm chớp.
Cầu dao tự động có nhiều loại, tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể. Ví dụ, cầu dao tự động có thể ngắt 1 pha hoặc 3 pha.
2. Cấu tạo cầu dao tự động
Cầu dao tự động có cấu tạo từ các hỗn hợp nhựa có khả năng chịu nhiệt và cách điện. Cầu dao tự động có ba cấp tiếp điểm: tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và tiếp điểm hồ quang.
Chi tiết về cấu tạo của cầu dao tự động như sau:
- Tay gạt: dùng để đóng hoặc ngắt mạch điện bằng tay.
- Tiếp điểm chính: dùng để dẫn điện, được làm bằng hợp kim đồng.
- Tiếp điểm phụ: dùng để tránh hồ quang cháy lan và làm hỏng tiếp điểm chính.
- Tiếp điểm hồ quang: dùng để ngắt hồ quang khi ngắt mạch, được làm bằng vật liệu chịu nhiệt.
- Nam châm điện: dùng để hút phần ứng khi có sự cố quá tải hoặc ngắn mạch.
- Lò xo: dùng để thả lỏng các tiếp điểm khi ngắt mạch.
- Vỏ nhựa: dùng để bảo vệ các bộ phận bên trong, được làm từ các hỗn hợp nhựa có khả năng chịu nhiệt và cách điện.
3. Nguyên lý hoạt động cầu dao tự động
Nguyên lý hoạt động của cầu dao tự động là dựa vào sự khác biệt giữa dòng điện vào và dòng điện ra:
- Khi mạch điện bình thường, dòng điện vào và ra bằng nhau, cầu dao ở trạng thái đóng. Lúc này, tay gạt ở vị trí ON, nam châm điện không hút phần ứng.
- Khi mạch điện quá tải hoặc ngắn mạch, dòng điện vào và ra khác nhau, cầu dao sẽ phát hiện sự khác biệt này và ngắt mạch điện. Lúc này, tay gạt ở vị trí OFF, nam châm điện hút phần ứng và làm bật nhả các móc kết nối với các tiếp điểm.
- Các tiếp điểm sẽ mở theo thứ tự: tiếp điểm chính mở trước, sau đó là tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm hồ quang. Việc mở như vậy sẽ đảm bảo bảo vệ được tiếp điểm chính dẫn điện và tránh hồ quang cháy lan.
- Khi muốn khôi phục lại mạch điện, người dùng có thể đóng lại cầu dao bằng tay. Các tiếp điểm sẽ đóng theo thứ tự: tiếp điểm hồ quang đóng trước, sau đó là tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm chính.
Cầu dao tự động có thể đóng ngắt mạch điện bằng tay hoặc tự động.
4. Phân loại cầu dao tự động
Cách phân biệt các loại cầu dao tự động có thể thực hiện theo các tiêu chí sau:
- Theo kết cấu: Có loại 1 cực, 2 cực, 3 cực.
- Theo điện áp định mức: Có loại 250V, 500V.
- Theo dòng điện định mức: Có loại 10A, 15A, 20A, 25A, 30A, 60A, 75A, 100A, 150A, 200A, 350A, 600A, 1000A1.
- Theo vật liệu cách điện: Có loại đế sứ, đế đá, đế nhựa bakêlít.
- Theo điều kiện bảo vệ: Có loại có hộp và không có hộp.
- Theo tên gọi: Có loại MCB (Miniature Circuit Breaker) là cầu dao tự động dạng tép và MCCB (Moulded case circuit breaker) là cầu dao tự động dạng khối đúc.
- Theo chức năng: Có loại RCCB (Residual Current Circuit Breaker) là cầu dao chống rò điện và RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent protection) là cầu dao chống rò điện và quá tải.
5. So sánh giữa cầu dao tự động 1 pha và 3 pha
| Đặc điểm | Cầu dao tự động 1 pha | Cầu dao tự động 3 pha |
| Giống nhau |
| |
| Khác nhau |
|
|
6. Cầu dao tự động khác gì cầu dao thường?
Với những thông tin trên, chắc hẳn các bạn cũng biết được cầu dao tự động là gì? Tuy nhiên để phân biệt rõ ràng hơn, chúng ta sẽ tìm hiểu về sự khác biệt về cầu dao tự động và cầu dao thường qua bảng sau:
| Đặc điểm | Cầu dao tự động | Cầu dao thường |
| Chức năng | Cầu dao tự động là loại cầu dao có khả năng tự ngắt mạch điện khi có sự cố ngắn mạch hoặc quá tải, giúp bảo vệ mạch điện và thiết bị tiêu thụ điện | Cầu dao thườnglà loại cầu dao chỉ có chức năng đóng ngắt mạch điện bằng tay, không có khả năng tự ngắt mạch điện khi có sự cố ngắn mạch hoặc quá tải. |
| Cấu tạo | Cầu dao tự động có cấu tạo phức tạp hơn cầu dao thường, bao gồm nam châm điện, phần ứng, móc kết nối và các tiếp điểm. | Cầu dao thường có cấu tạo đơn giản gồm lưỡi dao và hệ thống kẹp lưỡi. |
| Nguyên lý hoạt động | Nguyên lý hoạt động của cầu dao tự động là dựa vào sự khác biệt giữa dòng điện vào và dòng điện ra để kích hoạt nam châm điện hút phần ứng và làm bật nhả các móc kết nối với các tiếp điểm. | Nguyên lý hoạt động của cầu dao thường là dựa vào sự chuyển động của tay gạt để đóng hoặc mở các tiếp điểm |
7. Cách lựa chọn mua cầu dao phù hợp
Cách chọn mua cầu dao tự động phù hợp có thể tham khảo theo các lưu ý sau:
- Chọn cầu dao tự động có định mức dòng điện phù hợp với công suất tiêu thụ của các thiết bị điện trong mạch. Thông thường, giá trị dòng định mức của cầu dao tự động nên lớn hơn giá trị dòng làm việc khoảng 20%.
- Chọn cầu dao tự động có chức năng chống quá tải, quá dòng và chống điện giật để tăng cường an toàn cho người sử dụng.
- Chọn cầu dao tự động có chất lượng tốt, độ bền cao và được kiểm định bởi các cơ quan uy tín. Tránh mua hàng nhái, hàng kém chất lượng.
- Chọn cầu dao tự động có kích thước phù hợp với không gian lắp đặt và số lượng pha của mạch điện. Có thể chọn cầu dao 1 pha hoặc 3 pha tùy theo nhu cầu.
- Chọn cầu dao tự động có giá thành hợp lý, phù hợp với ngân sách của mình. Nên tham khảo nhiều nguồn thông tin và so sánh giá cả trước khi quyết định mua.
Bài viết trên đã tổng hợp về những kiến thức cơ bản về cầu dao tự động, hy vọng sẽ giúp bạn hiểu thêm về câu dao tự động là gì? giúp ích cho quá trình sử dụng và vận hành hệ thống điện.
>>> Xem thêm: Cầu dao điện là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
