RCCB là gì? Tất tần tật về thiết bị chống rò điện

RCCB là gì? Bạn thường thấy RCCB xuất hiện trong các hệ thống điện nhưng chưa hiểu hết được chức năng của nó. Vậy trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách lựa chọn RCCB phù hợp với hệ thống điện của bạn. 

1. RCCB là gì?

RCCB là một thiết bị chống rò điện có tên đầy đủ là Residual Current Circuit Breaker có tác dụng ngắt mạch khi phát hiện sự chênh lệch giữa dòng điện đi và dòng điện về trên dây dẫn, do có hiện tượng rò rỉ điện.

RCCB thường được sử dụng trong hệ thống điện công nghiệp và dân dụng:

• Có thể lắp đặt để bảo vệ chống giật cho từng tầng của căn nhà, hoặc cho toàn bộ hệ thống điện.
• Cũng có thể lắp đặt cho các thiết bị điện có nguy cơ rò rỉ cao như máy giặt, máy sấy, bình nóng lạnh, bếp điện,…

RCCB giúp ngăn ngừa những nguy cơ xảy ra sự cố cháy nổ do sự cố rò điện, đồng thời bảo vệ người sử dụng khỏi nguy cơ bị giật bởi điện.

RCCB được chia thành nhiều loại theo các tiêu chí sau:

• Theo dòng định mức: có các loại 25A, 40A, 60A, 100A,…
• Theo độ nhạy: có các loại 30mA, 100mA, 300mA,…
• Theo số cực: có các loại 2P hoặc 4P.

2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của RCCB

Cấu tạo

RCCB có cấu tạo gồm hai phần chính: bộ phận đóng cắt mạch và bộ chức năng đóng dòng điện rò

Bộ phận đóng cắt mạch

• Gồm có một cuộn dây đồng quấn quanh một thanh sắt, tạo ra từ trường khi có dòng điện chạy qua.
• Khi dòng điện vượt quá giới hạn cho phép, từ trường sẽ kéo một thanh sắt nhỏ bên trong cuộn dây, làm cho một cơ cấu đòn bẩy được kích hoạt và ngắt mạch điện.
• Bộ phận này cũng có một nút bấm để thử nghiệm hoặc khởi động lại thiết bị.

Bộ chức năng đóng dòng điện rò

• Bộ phận này có hai cơ cấu là cơ cấu phát hiện dòng điện rò và cơ cấu so sánh, khuếch đại dòng điện rò.
• Khi có sự chênh lệch giữa dòng điện đi và dòng điện về trên dây dẫn, bộ phận này sẽ kích hoạt bộ phận đóng cắt mạch để ngắt mạch rò rỉ điện.
• Bộ phận này cũng có một nút bấm để thử nghiệm hoặc khởi động lại thiết bị.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của RCCB là so sánh dòng điện đi và về trên dây dẫn:

• Khi không có sự cố rò rỉ điện: hai dòng điện này sẽ cân bằng nhau và không tạo ra từ trường.
• Khi có sự cố rò rỉ điện: hai dòng điện này sẽ chênh lệch nhau và tạo ra từ trường.

Từ trường này sẽ kích hoạt cơ cấu đòn bẩy để ngắt mạch điện và bảo vệ người sử dụng và thiết bị điện.

3. Những ưu điểm và hạn chế của RCCB

Những ưu điểm và hạn chế của RCCB có thể nêu ra như sau:

Ưu điểm

• RCCB có chức năng chống rò điện, bảo vệ người sử dụng khỏi nguy cơ bị giật điện, ngăn ngừa nguy cơ hỏa hoạn, cháy nổ do sự cố rò điện.
• RCCB có khả năng phát hiện và đóng cắt nhanh khi có sự cố rò dòng trong mạch điện, bảo vệ các thiết bị điện và hệ thống điện.
• RCCB có thể giúp ngành điện phát hiện tình huống bị đánh cắp điện do đảo pha làm thay đổi sơ đồ đấu dây của điện kế.
• RCCB được làm bằng chất liệu tốt, rất bền, chịu nhiệt cao, an toàn, không hư hỏng và vận hành ổn định, liên tục.

Hạn chế

• RCCB không có chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch, cần kết hợp với MCB để bảo vệ toàn diện cho hệ thống điện.
• RCCB có kích thước lớn hơn RCBO, chiếm nhiều không gian lắp đặt.
• RCCB có thể bị ngắt mạch không cần thiết do nhiễu điện hoặc do sai lắp đặt.

4. So sánh sự khác nhau RCCB và RCBO

RCCB hay RCBO là một sự lựa chọn tùy thuộc vào nhu cầu và điều kiện của hệ thống điện. Bạn có thể dựa vào những tiêu chí sau để so sánh và lựa chọn giữa RCCB và RCBO:

5. Cách lựa chọn RCCB phù hợp với hệ thống điện?

Cách lựa chọn RCCB phù hợp với hệ thống điện có thể tham khảo như sau:

• Lựa chọn RCCB có dòng định mức phù hợp với dòng điện của hệ thống. Nếu dòng điện quá lớn hoặc quá nhỏ so với dòng định mức của RCCB, thiết bị sẽ không hoạt động hiệu quả.
• Lựa chọn RCCB có độ nhạy phù hợp với mức độ bảo vệ cần thiết. Độ nhạy của RCCB là dòng rò tối thiểu để kích hoạt ngắt mạch. Độ nhạy càng cao thì càng an toàn cho người sử dụng, nhưng cũng có thể gây ra ngắt mạch không cần thiết do nhiễu điện. Độ nhạy càng thấp thì càng ít bị ngắt mạch oan, nhưng cũng có thể không bảo vệ kịp khi có sự cố rò rỉ điện nghiêm trọng. Thông thường, độ nhạy của RCCB là 30mA, 100mA hoặc 300mA.
• Lựa chọn RCCB có số cực phù hợp với loại điện áp của hệ thống. Số cực của RCCB là số dây điện được kết nối với thiết bị. Nếu hệ thống điện là xoay chiều 1 pha, nên chọn RCCB 2P (L+N). Nếu hệ thống điện là xoay chiều 3 pha, nên chọn RCCB 4P (L1+L2+L3+N).
• Lựa chọn RCCB có thương hiệu uy tín và chất lượng cao. Nên chọn RCCB của các hãng sản xuất có tiếng và được kiểm định bởi các cơ quan chuyên môn. Nên tránh mua RCCB hàng nhái, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

6. Cách lắp đặt RCCB hiệu quả và an toàn

Cách lắp đặt RCCB cần tuân thủ các bước sau:

• Bước 1: Ngắt nguồn điện và hệ thống điện để đảm bảo an toàn.
• Bước 2: Lắp RCCB vào tủ điện, chú ý phân biệt dây điện vào và dây điện ra của RCCB. Dây điện vào thường được ghi là L và N, dây điện ra thường được ghi là LOAD.
• Bước 3: Nối dây điện vào của RCCB với nguồn điện chính, nối dây điện ra của RCCB với các thiết bị điện cần bảo vệ. Chú ý nối đúng pha và trung tính, không nên đảo ngược.
• Bước 4: Kiểm tra lại sự kết nối của các dây điện, đảm bảo chắc chắn và an toàn.
• Bước 5: Bật nguồn điện và kiểm tra hoạt động của RCCB bằng cách nhấn nút TEST trên thiết bị. Nếu RCCB nhảy xuống, có tiếng kêu và đèn báo sáng thì có nghĩa là RCCB hoạt động tốt. Nếu không, cần kiểm tra lại các bước trên hoặc liên hệ với nhà cung cấp.

>>> Xem thêm: RCBO là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động