Cầu chì ống là gì? Cầu chì ống ra đời từ năm 1890 với phát mình của Thomas Edison, với nhiều sự cải tiến theo thời gian thì đến nay chúng vẫn đang được sử dụng phổ biến. Qua bài viết này chúng ta sẽ đi tìm hiểu chi tiết hơn về cầu chì ống là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và phân loại chúng.
1. Cầu chì ống là gì?
Cầu chì ống còn được gọi là cầu chì đốt. Đây là một loại linh kiện điện tử có vai trò chính là bảo vệ các thiết bị điện khỏi các sự cố như quá tải và ngắn mạch trong các hệ thống điện từ dân dụng cho đến công nghiệp.
Ngoài các vai trò kể trên thì cầu chì ống còn có vai trò quan trọng là ngăn ngừa cháy nổ và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cầu chì ống
Cấu tạo
Cấu tạo của cầu chì ống bao gồm những thành phần như sau:
Ống bảo vệ
Đây là thành phần quan trọng của cầu chì với chức năng bảo vệ thiết bị tránh những tình trạng như sốc nhiệt hay các tác động mạnh từ bên ngoài lên thiết bị.
Ống bảo vệ có thể làm từ thủy tinh hoặc nhựa cao su. Hai đầu tiếp điểm được làm bằng đồng mạ vàng để kết nối với mạch điện.
Lõi chì
Lõi chì thường có dạng sợi làm từ sợi đồng hoặc nhôm, được đặt bên trong ống bảo vệ. Lõi chì chịu trách nhiệm cho chức năng bảo vệ của cầu chì ống trong việc phá vỡ mạch khi có quá tải hoặc ngắn mạch xảy ra.
Chất bảo vệ
Chất bảo vệ thường là nhựa epoxy hoặc sáp đặc, dùng để cách điện và giữ cho ống chì không bị oxi hóa hoặc bị hư hỏng bởi môi trường xung quanh
Nguyên lý hoạt động
Cầu chì ống hoạt động dựa theo nguyên lý đốt nóng dây chì khi dòng điện vượt quá định mức, làm cho dây chì đứt và ngắt mạch điện.
Cầu chì ống có thể được sử dụng để bảo vệ nhiều loại thiết bị điện khác nhau, như bóng đèn, quạt, tivi, máy tính,…
3. Phân loại cầu chì ống
Cầu chì ống thủy tinh
Cầu chì ống thủy tinh có cấu tạo từ một ống thủy tinh nhỏ chứa một dây chì mỏng, có chức năng bảo vệ mạch điện khỏi các sự cố điện như quá tải và ngắn mạch.
Cầu chì ống thủy tinh hoạt động theo nguyên lý khi dòng điện trong mạch tăng cao quá mức thì dây chì sẽ bị nóng chảy và đứt, ngắt mạch điện và ngăn ngừa sự cố.
Cầu chì ống thủy tinh được chia thành nhiều loại với nhiều loại định mức khác nhau như: 0,1A; 3A; 4A; 6A; 7A; 12A; 20A; 30A;… Nếu như dòng điện vượt mức định mức cho phép của cầu chì ống, thì cầu chì sẽ bị đứt.
Cầu chì ống sứ
Cầu chì ống sứ là một loại cầu chì làm từ vật liệu sứ với hình dạng như một ống trụ, hai đầu ống là kim loại để kết nối dễ dàng với mạch điện.
Với các chức năng bảo vệ như cầu chì ống thủy tinh, tuy nhiên cầu chì ống sứ có ưu điểm vượt trội về khả năng chịu nhiệt và chống chịu môi trường khắc nghiệt.
Vì những ưu điểm trên mà cầu chì ống sứ được sử dụng nhiều trong các ứng dụng công nghiệp với các môi trường khắc nghiệt như độ ẩm, bụi bẩn hay chất ăn mòn.
Cầu chì ống sứ được chia thành nhiều dòng định mức như: 1A, 5A, 10A, 15A, 20A, 30A,…
Ngoài ra, cầu chì ống sứ còn được phân làm 2 loại theo kích thước là 5x20mm và 6x30mm.
4. Ưu nhược điểm của cầu chì ống
Ưu điểm
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại cầu chì khác nhau nhưng cầu chì ống vẫn có chỗ đứng riêng trên thị trường nhờ những ưu điểm sau:
- Bảo vệ thiết bị: cầu chì ống có khả năng bảo vệ thiết bị điện như động cơ, máy móc và hệ thống dây cáp khỏi những tình huống quá tải và ngắn mạch.
- Giá thành thấp: so với các loại cầu chì khác thì cầu chì ống có giá thành thấp hơn, nên chúng trở nên phổ biến với người dùng.
- Đáp ứng nhanh chóng: một khả năng khác của cầu chì ống là khả năng đáp ứng nhanh chóng khi xảy ra tình hướng quá tải hoặc ngắn mạch. Ngăn chặn tốt những vấn đề tiềm ẩn, giảm thiểu các thiệt hại.
- Dễ thay thế: quá trình thay thế lắp đặt cũng dễ dàng không gây khó khăn.
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm thì cầu chì ống còn có những nhược điểm như sau:
- Độ tin cậy hạn chế: Cầu chì ống có thể gặp vấn đề về độ tin cậy trong việc phát hiện và đáp ứng đối với một số tình huống quá tải hoặc ngắn mạch.
- Độ chính xác không cao: thiết kế của cầu chì ống không cung cấp độ chính xác cao trong việc bảo vệ thiết bị. Thường xảy ra trường hợp chậm trong việc ngắt mạch, có thể dẫn đến thiệt hại cho thiết bị hoặc hệ thống.
- Không thể điều chỉnh: không thể điều chỉnh để thay đổi ngưỡng bảo vệ nên không thích hợp với các ứng dụng cần tính bảo vệ tùy chỉnh.
- Môi trường: trong cầu chì ống có chất độc hại như chì, nên việc thay thế hay vận hành cần đúng theo quy định.
5. Những lưu ý khi sử dụng cầu chì ống
Để quá trình sử dụng cầu chì ống an toàn và tin cậy hơn thì dưới đây là một số lưu ý khi sử dụng:
- Chọn đúng loại cầu chì ống: chọn đúng loại cầu chì phù hợp với hệ thống điện trong đó gồm dòng định mức, điện áp, tần số của hệ thống.
- Sử dụng bảo vệ bổ sung: để đảm bảo hiệu quả và an toàn thì bạn có thể xem xét sử dụng thêm các thiết bị như MCCB, ACB,…
- Đặt đúng vị trí: việc này giúp cầu chì ống có thể phát huy được công dụng của mình nhanh chóng và hiệu quả hơn.
- Theo dõi dòng tải: theo dõi dòng tải của hệ thống điện để đảm bảo cầu chì ống không hoạt động ở trạng thái quá tải thường xuyên.
- Kiểm tra thường xuyên: kiểm tra định kỳ để phát hiện sự hư hỏng của cầu chì ống để thay thế kịp thời.
- An toàn khi thay thế: tắt các hệ thống điện khi thay thế cầu chì ống và trang bị biện pháp bảo vệ cá nhân như găng tay và mắt kính.
- Xử lý cầu chì cũ: vì chất chì trong cầu chì ống có thể gây hại cho môi trường nếu không xử lý đúng cách.
>>> Xem thêm: Cầu chì là gì? Cầu chì là thiết bị gì?
